Türkiye'de, yıllardır sağlık sektöründe kritik bir role sahip olan hemşireler, istihdam sorunlarıyla boğuşmaya devam ediyor. Hemşireler, insanlığın en kırılgan anlarında omuzlarına yüklenen büyük bir sorumluluğun altında çalışıyorlar. Ancak, bu kutsal görevi yerine getirirken karşı karşıya kaldıkları yetersiz istihdam, giderek artan iş yükleri ve kalifiye personel eksikliği gibi sorunlarla mücadele etmek zorunda kalıyorlar.
SES Tokat Şube Yönetim Kurulu adına TOGÜ Araştırma ve Uygulama Hastanesi Temsilcisi Engin Çelik, "Dünya Hemşireler Günü" dolayısıyla, bu kahramanların çabalarını ve yaşadıkları zorlukları dile getirdi.
Çelik, "Hemşire insan gücünün giderek azalması, iş yüklerinin artmasına ve işin niteliğinin olumsuz etkilenmesine yol açıyor. Son 21 yıldır sağlık politikacılarının, bilimsel verilere rağmen nitelikli, güvenceli ve yeterli sayıda hemşire istihdam etme konusunda yeterince çaba sarf etmedikleri açıktır." dedi.
Çelik açıklamasının devamında, “Hemşireler yıllardır yetersiz istihdam düzeyleriyle çalıştırılmaya alıştırıldılar. Hemşire insan gücünün giderek azalması; aynı işin daha az sayıda çalışanla ortaya çıkarılması, dolayısıyla çalışanların iş yüklerini artırarak işin niteliğini olumsuz yönde etkilemektedir. Dünyada ve ülkemizde hemşirelik iş yükünün hasta bakımına olan negatif etkisi kanıtlanmıştır. Sağlık politikacılarının bilimsel verilere rağmen nitelikli, güvenceli ve yeterli sayıda hemşire istihdam etmemek için son 21 yıldır özel bir çaba içerisinde olduğu görülmektedir.
2022 verilerine göre kamu ve özelde çalışan hemşire sayısı 243.565’tir. 2021 yılı OECD sağlık istatistiklerinde ülkemizde 1000 kişi başına düşen hemşire sayısı 2021 verilerine göre 2.8’dir. OECD ortalaması ise 9,2’dir. Bu sayı OECD ülkelerinin çok gerisindedir. 38 üye içinde Türkiye Kolombiya’nın ardından sondan ikinci sırada yer almaktadır. Norveç de bu sayı (2020 verileri) 18.05, Macaristan’da 6.62, Estonya’da 6.24’tür. Bakanlığımız verilerine göre; 100.000 kişi başına düşen hemşire sayısı ise 2022 yılında 365; 2023 yılı için hedeflenen 425; 2024 yılı için hedeflenen 450 ve 2025 yılı için 475 olarak hesaplanmıştır. Dolaysıyla hemşire açığı devam ederek sorunlarımızın ana nedeni olmaya devam edecektir.
Hemşireler sorunları giderilmediği için yıllardır her 12 Mayısta yaşadıkları temel sorunlarını şöyle sıralıyorlar;
1. Hemşire iş gücü planlaması yapılmadan çok sayıda hemşirelik okulu açılması ve hemşirelik eğitiminin nitelik kaybı,
2. Hemşirelerin insanca yaşamalarını sağlayan ücret politikalarının olmaması, performans teşvik vb. adlarla parça parça verilen ve emekliliği yansımayan yoksulluk sınırının altında ücret almaları ve fiili hizmet süresinin geriye dönük uygulanmaması
3. On binlerce hemşire atama beklerken, hemşire açığı var gerekçesi ile hemşire görev, yetki ve sorumluluklarının diğer sağlık çalışanlarına devredilmesi,
4. Fazla mesai, uzun çalışma saatleri ve aşırı iş yüküne bağlı tükenmişlik yaşanması, işten ayrılmaların ve hemşire devir hızın artması,
5. Sertifikalı hemşirelerin kendi alanlarında çalıştırılmaması,
6. Koruyucu sağlık hizmetlerinde kilit rol oynayan hemşirelerin, okul hemşireliği ve iş sağlığı hemşireliği vb. alanlarda istihdam edilmemesi,
7. Hemşirelik yönetmeliğinde de tanımlanmış olan diyaliz hemşireliği, halk sağlığı hemşireliği, iş sağlığı hemşireliği vb. hemşireliğin özel alanlarının yok edilmesi,
8. Hemşireler için güvenli çalışma ortamlarının oluşturulmaması,
9. Hemşire hasta oranlarına yönelik yasal düzenlemelerin olmaması,
10. Hemşirelik yasası ve yönetmeliğinin işler kılınmaması, mevzuatın hemşirelik yasa ve yönetmeliğine göre düzenlenmemesi,
11. Hemşirelerin mesleki gelişimleri için yeterince desteklenmemesi,
12. Üstelik yukarıda saydığımız sorunlar dışında pek çok sorun yaşamaktayız. Tüm sorunlarımızın giderilmesi için aşağıdaki taleplerimizde ısrarcıyız. Taleplerimiz;
13. Hemşire insan gücü açığının kapatılması iş yükümüzün azaltılması için atama bekleyen on binlerce hemşire kadrolu istihdam edilmeli,
14. Çalışanlar arasında ücret adaletsizliğini derinleştiren teşvik ödemesi gibi performansa dayalı parça parça ücretler kaldırılmalıdır. Ücretler, insanca yaşam koşullarına yetecek, emekliliğe de yansıyacak tek kalemde ödenmeli ve sabit ücret düzenlemesine geçilmeli,
15. Fiili hizmet zammı geçmişe yönelik çalışmaları da kapsamalı,
16. Fazla çalışma kapsamına giren gece nöbeti katsayısı 3 ile, hafta sonu mesai katsayısı 2 ile ve bayram günlerinde mesai katsayısı 4 ile çarpılarak ödenmeli,
17. Riskli birim, özellikli veya acil birim farkı alınması için fiilen yapılan işin dikkate alınması için gerekli düzenlemeler yapılmalı,
18. Mesleğe bağlı oluşan hastalıklara yönelik yasal düzenlemeler gözden geçirilmeli, meslek hastalıkları tabloları yeniden düzenlenmeli,
19. 5510 kapsamında olan hemşirelerin emeklilik maaşlarına 3600 ek gösterge karşılığında artışlar yapılmalı,
20. Hemşireleri doğrudan ilgilendiren kararlar alınırken hemşireler ya da sendika temsilcilerinin sürece dahil edilmesi sağlanmalıdır.
Dünya’da “Hemşireler geleceğimizdir” temasıyla insanlık değerlerindeki ve sağlık bakım sistemlerindeki rolünü bilerek harekete geçen tüm hemşirelere selam olsun.”
