Haber: Emel Tekbaşoğlu Sürer
Staj ve Çıraklık Mağdurları Derneği Başkanı Ferhat Salman, staj ve çıraklık mağdurlarının talepleri doğrultusunda Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesinin sonuç aldığını ancak staj ve çıraklık mağdurlarının hiçbir şekilde dikkate alınmadığını söyledi. Bu durumun yeni mağduriyetlere yol açtığını ifade eden Salman, Sekiz Eylül 1999 öncesi başlangıç numarası olan sigorta kartına sahip olan ve çalışma hayatında olan kişilerin kısa vadeli prim borçları nedeniyle emekli olamadığını belirtti. Türkiye genelinde 240 bin kişinin mağdur edildiğini ve 1,5 milyon staj ve çıraklık mağdurunu hüsrana uğrattığını dile getiren Salman, bu rakamların aileleriyle birlikte yaklaşık 4 milyon kişiyi etkilediğini vurguladı.
Salman, Türkiye'nin yakın bir tarihte seçime gideceğini hatırlatarak, staj ve çıraklık mağdurlarının bu mağduriyetlerinin hangi siyasi partiye destek vereceklerini belirleyeceğini ve bu büyük bir seçmen potansiyeline sahip kitlenin kendilerini destekleyen partiye yöneleceğini ifade etti. Dernek olarak her siyasi partiye bu konuda çağrıda bulunduklarını ve staj ve çıraklık mağdurlarının taleplerini destekleyen partiye yöneleceklerini belirten Salman, sosyal medyada da bu konunun gündem olduğunu ve milyonlarca tweetin atıldığını, staj ve çırakların oylarının talep edildiğini söyledi.
BAŞKAN SALMAN BAŞTAN SONA SÜRECİ ANLATTI
Staj ve Çıraklık Mağdurları Derneği Başkanı Ferhat Salman, "Derneğimiz 2017 yılında Ankara'da kurulmuştur. Derneğimizin faaliyet amacı, meslek lisesi, yüksekokul ve üniversite yıllarında hem eğitime hem de iş yerlerinde aktif olarak çalışan ve zorunlu staja tabi tutulan 3308 sayılı kanunla diploma alan genç işçileri temsil etmektir. Örneğin, meslek liselerinde okuyan kardeşlerimiz, üçüncü ve dördüncü sınıfta haftanın üç günü iş yerlerinde, iki gün okullarda eğitim almaktadır. Çıraklık okuluna gidenler ise haftanın beş günü çalışmakta ve bir gün teorik eğitim için okula gitmektedir. Bizler 3308 sayılı kanuna ve 1986 yılında yürürlüğe giren Mesleki Eğitim Kanunu'na tabi olarak zorunlu staj yapıyoruz. Bu süreçte okul müdürleri, idareciler ve rehber öğretmenlerimiz bize avantajlı olduğumuzu söylemişlerdir çünkü devlet tarafından sigortamız ve kaydımız yapılmıştır. Bizlere o dönemde pembe kart denilen ve üzerinde sicil numarası bulunan Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından verilen bir kayıt numarası verilmiştir. Bu numara, günümüzde e-devlet ve çalışma hayatında kullanılmakta ve emeklilik başvurularımızda kullanmaktayız. Yani bizler meslek liselerinde, yüksekokullarda ve üniversitelerde ya da çıraklık okullarında bu numaralarla kayıt altına alınmışız.” Dedi.
“HAKKIMIZ OLANI İSTİYORUZ”
Başkan Ferhat Salman, 14-16 yaşlarında bu durumun tam olarak ne anlama geldiğinin bilinemeyeceğine dikkat çekerek, “Çünkü Sosyal Güvenlik Kurumu, o dönemde primlerimizin sadece meslek hastalığı ve iş kazası kapsamında ödendiğini söylüyor. Dolayısıyla emeklilik hakkımızı uzun vadeli prim olarak ne zaman yatırdıysak, o tarih dikkate alınıyor. Bu durumu anlamak ve neyin uzun vadeli, neyin kısa vadeli olduğunu çözmek bizden beklenemez. Devletimiz bize, 3308 sayılı kanuna göre zorunlu staja tabi tutulacağımızı söyledi. Bu staj süresince sigortalarımız devlet tarafından karşılanacak. Bir işverenimiz olacak, işçi arasında sözleşme yapılacak. Okul ile işyeri arasında bir sözleşme yapılmış olacak. Buna karşılık olarak da asgari ücretin üçte biri kadar bir ücret alacağız. Stajyerler haftanın üç günü, çıraklar ise haftanın beş günü özellikle ağır çalışma koşullarında, oto tamir bakım hizmetleri veren kaporta tamiri dükkanlarında veya diğer iş yerlerinde çalışacaklar. Biz stajyerler, bankalarda, muhasebe ofislerinde, kuaför salonlarında veya terzilerin yanında çırak olarak çalıştık ve eğitimimizi tamamlayarak çalışma hayatına adım attık. Bize o dönemde verilen sigorta primleri yüzde bir veya yüzde iki oranında sadece meslek hastalığı ve iş kazası kapsamında ödendiği için, açık ve net bir şekilde uzun vadeli emeklilik sistemine dahil değiliz. 2017 yılında derneğimizi kurduktan sonra Kamu Denetçiliği Kurumu aracılığıyla sosyal güvenlikle görüşmeler yaptık ve sonuç olarak 5500 sayılı yeni kanunda, borçlanma yöntemleri bulunmaktadır. Bu yöntemler arasında avukatların, doktorların staj sürelerini, askerlik süresini borçlanabilmesi, doğum yapan bayanların doğum tarihlerini borçlanabilmesi ve yurt dışında eğitim alıp staj yapanların borçlanabilmesi gibi birçok seçenek bulunmaktadır. Biz staj ve çıraklık mağdurları olarak, bu hakların bize de verilmesini destekliyoruz" dedi.
“ÇÖZÜM İÇİN MÜCADELEMİZ SÜRÜYOR”
Staj ve Çıraklık Mağdurları Derneği Başkanı Ferhat Salman, dernek olarak Kamu Denetçiliği Kurumu Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç'a dokuz yüz otuz iki dilekçeyle başvuruda bulunduklarını belirtti. Başvurunun sonucunda kendilerine şu ifade ve bir sonuç raporu verildiğini söyleyen Salman, "Mağduriyetiniz açıkça ortada. Üç bin üç yüz sekiz sayılı kanun gereği zorunlu bir staja tabi tutuluyorsunuz. Ancak bu durumun yalnızca Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kanunlarla düzeltilebileceği ifadeleri kullanılmıştır" dedi.
Salman, dernek olarak siyasi parti ayrımı yapmadan çalışmalarını yürüttüklerini ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde çözüm bulmayı hedeflediklerini belirtti. Bugüne kadar elli beş kanun teklifi verildiğini ancak çoğunlukla AK Parti'nin ret oylarıyla gündeme alınmadığını dile getirdi. Salman, geçen yıl Kasım ayında Cumhuriyet Halk Partisi'nin grup başkanvekillerinden Muhammet Emin Akbaşoğlu ve Milliyetçi Hareket Partisi'nin Grup Başkanvekillerinden Erkan Akçay ile görüştüklerinde 2022'nin sonunda EYT düzenlemesinin çıkacağının kendilerine söylendiğini ifade etti.
Staj ve çıraklık mağdurlarının mağduriyetinin çözülmesi için çalışmalarını sürdürdüklerini belirten Salman, Ağustos ayında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin ile görüşme fırsatı bulduklarını aktardı. Salman, EYT platformu adı altında sekiz dernekten oluşan bir heyetle yapılan toplantıda staj ve çıraklık mağdurlarının taleplerini ilettiklerini söyledi. Talepleri arasında çocuk yaşta işçiliğin önlenmesi, çocukların ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırıldığı durumda bile normal işlerde çalıştırılmalarına rağmen uzun vadeli primlerin yatırılması yer aldığını belirtti.
Salman, Ticaret Meslek Lisesi mezunu olarak kendi örneğini vererek, staj başlangıç numarası verilmesine rağmen bu durumun primlerinin yatırılmamasına dikkat çekti. Bu durumu fark etmediklerini ve üniversiteye gidip geldiklerinde primlerinin ödenmesi gerektiğini öğrendiklerini ifade etti. Salman, EYT düzenlemesinin ardından staj ve çıraklık mağdurlarının da unutulmaması gerektiğini belirtti. Başlangıç numarası verilen ve primleri ödenmeyen staj ve çıraklık mağdurlarının sayısının 240 bin olduğunu ifade etti. Dernek olarak Çalışma Bakanı ve siyasi parti temsilcileriyle görüşmeler yaptıklarını ve EYT düzenlemesinde kendilerinin de haklarının gözetilmesini talep ettiklerini aktardı.
Salman, bu konuda Çalışma Bakanı Vedat Bilgin'e görüşmelerinde şunları ilettiklerini söyledi: "Staj başlangıç numaramız kabul edilirse, kalan primleri bize borçlandırın ve biz ödeyelim." Başlangıç numaralarının kabul edilmesi durumunda kalan primlerin ödeneceğini ve daha önce bunu Çalışma Bakanına söz verdiklerini belirtti. Ancak sonradan bakanın bu konudaki bakış açısının değiştiğini ve mağdurların "bursiyer, kursiyer" olduğu şeklinde ifadeler kullanarak mağduriyetlerini görmezden geldiğini söyledi.
Salman, EYT düzenlemesi yürürlüğe girerken staj ve çıraklık mağdurlarının bu süreçte unutulduğunu ve daha fazla baskı yaparak iktidar ve muhalefet partileriyle görüşmelerini sürdüreceklerini belirtti. Dernek olarak tüm siyasi partilerden destek aldıklarını ve çözüm bulunması için çalışmalarını sürdürdüklerini ifade etti.
“GÖRMEZDEN GELİNMEYİ KABUL ETMİYORUZ”
Staj ve Çıraklık Mağdurları Derneği Başkanı Ferhat Salman, sorunlarının çözülmesi için siyasi iradeyle de görüştüklerini dile getirerek açıklamasının sonunda şu ifadeleri kullandı;
"Şu anda torba kanun gündemde ve bizler bu kanunun içerisinde yer alıyoruz. Torba kanunun çıkmasını ve öncesinde de Cumhur İttifakı'na dahil olan Büyük Birlik Partisi Genel Başkanı Mustafa Destici ve Yeniden Refah Partisi Genel Başkanı Fatih Erbakan ile görüşmelerimizde bunu dile getirmiştik. Ayrıca Milliyetçi Hareket Partisi'nin seçim beyannamelerinde de bu konuya yer verilmişti. Millet İttifakı'nın altı partisiyle görüşmemizde de çıraklık mağdurlarının sorununu çözeceklerini beyan etmişlerdir. Ancak şu anda çözüm aşamasında Cumhur İttifakı olduğunu biliyoruz. Muhalefet partilerinin liderleri olan Kemal Kılıçdaroğlu ve Meral Akşener de bu konuda destek sözü vermişlerdir. Son görüşmelerimizde, Büyük Birlik Partisi Genel Başkanı Mustafa Destici'nin Cumhurbaşkanı'yla yaptığı görüşmede ve Refah Partisi Genel Başkanı Fatih Erbakan'ın da Cumhurbaşkanı'yla yaptığı görüşmede konuya ilişkin raporlarımızı ilettik. Mustafa Destici başkanımız, staj mağdurlarının çözümünün birinci sırada olduğunu Cumhurbaşkanımıza ilettiğini belirtti. Aynı şekilde Fatih Erbakan da Cumhurbaşkanımıza ileteceğini söylemişti. Şu anda meclis nisan ayında kapanacak gibi görünüyor ve torba kanunlarının durumu üzerinde çalışmalar yapılıyor. Biz de meclisi ve siyasi parti görüşmelerini takip ederek sonucu göreceğiz. Ancak bizim önceliğimiz seçim vaadi olmaktan ziyade sorunun bir an önce çözülmesidir. Ağustos 2022'de Çalışma Bakanımızın açıklamasından sonra Türkiye genelinde onlarca basın açıklaması ve miting düzenledik. Türkiye genelinde 140.000 staj mağduru ve kayıtsız arkadaşımızla birlikte 3 milyon mağdurun dernek başkanlığını yapıyoruz. Basın açıklamalarımızda ve mitinglerde bütün siyasi partilerin desteğini gördük. Şu anda seçimler yaklaşıyor ve beş ila altı milyon kişiye hitap ediyoruz.
Seçim öncesi her gün sosyal medyada etkili bir şekilde çalışmalar yapıyoruz. Bu çalışmalarımızda milyonlarca insanın desteğini alıyoruz ve mağdur kesimin sesi oluyoruz. Ancak şunu vurgulamak istiyoruz, seçim öncesi çözecekse Cumhur İttifakı çözsün. Seçim sonrasına bırakmamalıyız. Çözümün seçimden önce gerçekleşmesini istiyoruz ki EYT kapsamında hak talep edecek arkadaşlarımız başvurularını yapabilsin. Hangi torba kanunu olursa olsun, sürecin kısa olmasını ve meclisin kapanmasından önce çözülmesini istiyoruz. Her ne olursa olsun en kısa sürede Cumhurbaşkanımızdan bu konuda çalışma raporlarını bekliyoruz. Staj ve çıraklık mağdurlarının haklarını almasını talep ediyoruz. Seçim öncesi Türkiye'nin en büyük mağdur kesimi olan staj ve çıraklık mağdurlarının yok sayılmaması ve göz ardı edilmemesi gerektiğini bir kez daha vurgulamak istiyoruz. Biz sadece yüzde 5'lik bir parti değiliz. Yüzde 7-10 oranında bir seçmen kitlesine sahibiz ve bizim oy kullanacağımız kitlemiz var. Cumhur İttifakı ve Millet İttifakı'nın bizi görmezden gelmesini kabul etmiyoruz."
