Gazeteci Fatih Kılıç yazdı: “Bizim ağalar, paşalar, efendiler, kahyalar… Eşekler, aslanlar, kaplanlar…”
* Fikir izahında, hayvan aleminden örneklendirmelerle anlatımlar olur. Tokat için “eşekçi memleketi” lafzı kullanılırken, bunun bir de yazılı kayda geçilmesine hamle edildiği günlerde bir yazı kaleme almıştım. Kıymetli yazarın nazarında “eşekçi memleketi Tokat’ın daha dünkü sıpası görülme” pahasına fikrimi yazmıştım.
* Bunlar tarihi notlar arasında yerini almıştır. Tokatlıya, insana “eşek” vasfını yakıştıran Tokatlı insanımız vardır. Ki o insanlar kendilerini, ağa, paşa, efendi, kahya görürler.
* Eşek/sıpa, at/tay, aslan, kaplan, ayı, kurt, köpek, çakal, tilki… Yüce Yaradanın doğaya, insana bahşettiği mahlukatlardır. Ki yaratılmışların en üstü insan için bilindik/bilinmedik nice faydaları, zararları, yaratılış gayeleri olur.
* Bunlardan eşek için ayrı bir fasıl açmak gerek. İnsanın kahrını çeker, yükünü sırtlar. Acıya dayanıklıdır, azap edilse de ucuzluğu ile kayda değer tepki almaz! Gariptir… Arayanı, soranı olmaz! Sahibinin südüne vicdanına kalmış. Ama inattır, Nuh dese peygamber demeyecek tersliktedir. Çitmesi pektir. Ondan düşen iflah olmaz. Dişini geçirdiği boynunu döndüremez!
* Şimdi şöyle aynaya baktığında kendini aslan, kaplan, dev gören insanlar, ağalar, paşalar, efendiler, kahyalar bir de eşeğin o güzel gözlerine baktıklarında kendilerinin nasıl görüldüğünü bir bilseler!
* Yüce Yaradan’ın en güzel varlıklarından olduğu bilinerek, eşekten düşmeden, çiftesini yemeden, dişini geçirmeden kadir kıymet bilerek, otunu yemini eksik etmeyerek, çiftliğinin huzuru, refahı için yönetim gösteren ağalara, efendilere, kahyalara ne denli hayır duası edilse azdır! Bu güzelim Dünya, onların varlığı ile yaşanabilir halâ…
* Tüm bunları, okuyan, düşünen insanlar için, “eşekçi memleketi Tokat’ın günümüz eşeklerinden biri olarak görülme” pahasına gündeme getirildiği bilinsin isterim. Kadir/kıymet bilinmez bir çiftlik er geç dağılır! Haddini bilmezlik, ayakların baş, başların ayak olması insan vasfına ve sisteme uymaz! Eşekten aslan, aslandan eşek olmaz. Kurttan tilki, çakaldan kurt çıkmaz! Ve her ağa, paşa da efendi olmaz! Efendiliğin de bir yakışığı vardır!
* Şimdi oturup düşünülsün kimler eşek, kimler ağa, paşa, kimler efendi? Kimler adam, kimler adam gibi adam?
* Herkes kendine ve insanlığa yakışır hareket etse, ne güzel olacak çiftlik yaşamı.
