E. Tarım İl Müdürü Yaşar Kavak yazdı: Cevap açıktır: Evet, ama gecikmeden harekete geçersek!
Türkiye’nin en önemli gündemlerinden biri, köylerin giderek boşalması ve kırsalın kan kaybetmesidir. Çiftçiler yaşlanıyor, gençler büyük şehirlere göç ediyor. Tarlalar ekilmez hale gelirken sadece tarım değil, gıda güvenliğimiz ve ekonomik bağımsızlığımız da tehdit altına giriyor.
İşte bu günlerde ekilemeyen ve boş kalan araziler için Bakanlık harekete geçti. Tarım ve Orman Bakanlığı, üst üste iki yıl boyunca ekilmeyen tarım arazilerinin kiraya verilmesi sürecini 1 Eylül’den itibaren başlatıyor. Bakanlık tarafından çıkarılan “İşlenmeyen Tarım Arazilerinin Tarımsal Amaçlı Kiraya Verilmesine İlişkin Yönetmelik” kapsamında yapılacak kiralamalarda, araziler vasfı değiştirilmeden sezonluk olarak kullanılabilecek.
Kira bedeli, Arazi Tespit Komisyonu tarafından belirlenecek ve öncelik, arazinin bulunduğu yerleşim yerinde ikamet edenlere verilecek.
Gençlerin köyden göç etme nedeni çoğu zaman tarımın zorluğu, riskleri yanında, kırsaldaki yaşam kalitesinin düşüklüğüdür. Eğer şehirdeki imkânları kırsala taşıyabilirsek, ekonomik ve sosyal politikalar da ciddi düzenlemeler yapabilirsek gençlerin geri dönüşü mümkün olur.
Bugün şehirlerde “kentsel dönüşüm” projeleri gündemde. Peki, aynı anlayışı kırsalda neden hayata geçirmeyelim? Köylerimizi yeniden cazibe merkezine dönüştürecek bir “kırsal dönüşüm seferberliği” artık ertelenemez bir zorunluluktur.
Neden Kırsal Dönüşüm?:
Çünkü riskler artıyor. Bir yanda kuraklık, sel, don gibi doğal afetler… Diğer yanda yüksek girdi maliyetleri, iş gücü kaybı ve gençlerin köyden kopuşu… Bu tablo, tarımı sürdürülemez hale getiriyor. Eğer köylere modern yaşam standartları taşınmazsa, bu gidişle birkaç yıl sonra tarlada çalışacak ve üretim yapacak çiftçi bile bulamayacağız.
Ne Yapılmalı?:
TOKİ'ye görev verildiği takdirde modern köy evleri, tarımsal donatlar (Ahır,ağıl vb.) ve köy meydanları inşa edebilir.
Asrın felaketi olarak adlandırılan deprem nedeniyle ve yine orman yangınları sebebiyle oluşan köy yerleşim alanlarında bu alanda çok güzel örnek çalışmalar ortaya konmuştur.
Tarımda genç girişimcilere özel destek paketleri sağlanabilir.
Kooperatifler ve üretici birlikleri güçlendirilerek çiftçinin ürünü değerinde pazara ulaşabilir.
Tarım teknolojileri ve dijitalleşme kırsalda yaygınlaştırılabilir.
Gelecek İçin Zorunluluk:
Eğer kırsal dönüşüm başlatılamazsa, Türkiye yakın gelecekte tarım işçisi bulmakta dahi zorlanacak.
Bu da gıda fiyatlarının daha da artmasına, ithalat bağımlılığının büyümesine yol açacaktır.
Oysa Türkiye’nin gücü, ikliminde, toprağında ve üreticisindedir.
Kentsel dönüşümle şehirleri yenilerken, kırsal dönüşümle toprağa, üretime ve köy kültürüne yeniden can verebiliriz.
Bu dönüşüm sadece kırsal kesimin değil, tüm Türkiye’nin geleceği için bir zorunluluktur.
Dünyadan Kırsal Dönüşüm Örnekleri:
Bugün Çin, Güney Kore, Hindistan, Brezilya ve Şili kırsal kalkınmada önemli adımlar attı. Avrupa Birliği’nin LEADER programı ise yerel halk, belediyeler ve çiftçi örgütlerini iş birliğine yönlendirerek köyleri yeniden canlandırdı. Güney Kore’nin “Yeni Köy Hareketi” ya da Hindistan’ın “Rurban Mission” projeleri, kırsal dönüşümün hayal olmadığını kanıtlıyor.
Ülke olarak bu konuda acil bir eylem planı yaparak “Türkiye için Kırsal Dönüşüm Seferberliği başlatılmalı.”
Yatırımcılar; son zamanlarda büyük şehirlerin ekonomik ve sosyal yaşamın sıkıntılarından bunalan birçok kişinin köyüne dönerek toprağını işlemek isteyenlerin arttığını ifade ederek buna beyaz yakalıların da sahip oldukları girişimci ruhlarını kırsal bölgelerde değerlendirmek istediğini belirtiyorlar. Bu duruma yakın bir zamanda yaşadığımız pandemi ve depremler sonrasının da hızlandığına dikkat çekiyorlar.
Çözüm Yolları: Modern köy yerleşimleri:
TOKİ benzeri projelerle güçlü altyapıya sahip, interneti olan, sosyal yaşamı canlı köyler inşa edilmeli.
Kırsal dönüşüm için; pilot bölgelerde başlamak, modelin verimli olup olmadığını görmek ve ardından daha geniş alanlara yayılmasını sağlamak mantıklı bir yaklaşım olur. Pilot uygulamalar sayesinde yeni projelerin test edilmesi ve yerel ihtiyaçlara uygun şekilde projelendirilmesi açısından bir fikir verebilir.
Kırsal dönüşümde pilot uygulama için birkaç adımda ilerlenebilir:
Bölgesel Farklılıklar: Kırsal bölgenin özellikleri, tarım yapısına, su kaynaklarına, iklim koşullarına ve yerel halkın sosyal yapısına göre değişir. Bu nedenle, pilot bölgelerde uygulanacak dönüşüm modelinin, bu yerel dinamiklere uygun olması gerekir.
Alt Yapı Yatırımları: Su kaynakları, sulama sistemleri, ulaşım ve enerji altyapısı gibi unsurlar dönüşümün başarısı için kritik öneme sahiptir. Bu yatırımların yapılması gerekir.
Gelecek İçin Çağrı:
Kırsal dönüşüm, sadece tarımın değil, ülkenin geleceğinin de teminatıdır. Şehirlerimizi kentsel dönüşümle yenilerken, köylerimizi kırsal dönüşümle ihya etmek zorundayız.
Aksi halde Türkiye, kendi tarlalarında üretim yapacak çiftçiyi bile bulamaz hale gelecektir.
Bugün atılacak adımlar, yarının gıda güvenliğini, ekonomik bağımsızlığını ve kırsal kültürünü koruyacaktır.
O halde sorumuz şudur: “Kırsal dönüşüm mümkün mü?”
Cevap açıktır: Evet, ama gecikmeden harekete geçersek!
